Tradycje winiarskie w Polsce sięgają X wieku i chociaż Kraków nigdy nie mógł konkurować z zielonogórską czy sandomierską potęgą winiarską, to właśnie w naszym województwie, na zboczach Wawelu miała swój początek historia polskiego wina. Również pod Krakowem znajduje się winiarska historyczna perełka, opactwo benedyktynów w Tyńcu. Wiek XIV był okresem największego rozpowszechnienia upraw winorośli w naszym kraju. Powstawały co raz to nowe winnice, wzrastała konsumpcja wina, a kroniki wymieniają liczne miejscowości, w których wyrabiano wino. Istnienie upraw winogradów znajduje swoje potwierdzenie w nazewnictwie wielu miejscowości, jak chociażby Winiary, czy Winnagóra. Regres polskiego winiarstwa zapoczątkowały zmiany klimatyczne, które obniżały i niweczyły plon winogron oraz moda na zachodnie produkty. Masowo sprowadzano wino z Węgier, ale także z Włoch i Francji. Ostatecznego spustoszenia wśród polskich winnic dokonały siedemnastowieczne wojny. Obecnie obserwujemy dynamiczny rozwój enoturystyki, odtwarzania tradycji winiarskich i popularyzacji kultury wina. Z roku na rok przybywa w Polsce winnic sadzonych z myślą o produkcji i sprzedaży wina. Na przestrzeni 10 lat liczba winnic wzrosła z dwudziestu kilku do prawie czterystu.
Winnice w Polsce:
Polska – 394
Małopolska – 106
Podkarpackie – 98
Uprawie winorośli w naszym regionie sprzyja urozmaicona rzeźba terenu, dobrze nasłonecznione zbocza i kontynentalny klimat. Jeśli do tego dodamy urokliwe położenie, bogate w przyrodnicze, czy architektoniczne walory tereny, pasję małopolskich winiarzy, chętnie dzielących się swoją wiedzą i doświadczeniem, otrzymujemy atrakcyjny produkt enoturystyczny łączący edukację z rekreacją, dla którego warto odwiedzić nasz region.
Małopolskie winnice to w większości rodzinne przedsięwzięcia, ale z szeroką gamą usług turystycznych, oferujące m.in. zwiedzanie winnicy, winobranie, noclegi, degustacje, imprezy plenerowe, warsztaty edukacji winiarskiej.
MAŁOPOLSKA – WINNICE ZAREJESTROWANE
Winnica Garlicki Lamus
Winnica „Garlicki Lamus” znajduje w podkrakowskiej Garlicy Murowanej położonej na terenie Parku Krajobrazowego „Dolinki Krakowskie”.Od 2013 roku w Winnicy „Garlicki Lamus” produkowane jest wino pod nazwą handlową UNIWERSYTECKIE GRONO. Wszystkie produkowane w Winnicy Garlicki Lamus są winami certyfikowanymi tzn. takimi które mogą być sprzedawane pod nazwą odmiany z której dane wino jest wyprodukowane, jak również rocznika w którym zostało wyprodukowane.
Chociaż znajduje się w małopolskich Łazach, nazywana jest „Małą Toskanią”. Z jej winnych wzgórz rozpościera się widok na okoliczne wzniesienia, do złudzenia przypominające toskańskie pejzaże. Nie sposób zatem oprzeć się wrażeniu, że winnica „Nad Dworskim Potokiem” to bliźniacza siostra włoskich winnic. U podnóża obsadzonych winoroślą wzniesień płynie Dworski Potok, któremu winnica Uniwersytetu Jagiellońskiego zawdzięcza swoją nazwę.Odmianami winorośli, z których otrzymujemy najlepsze wina białe, są Seyval Blanc, Hibernal, Jutrzenka, Muscat, Bianca i Aurora. Z win czerwonych, na szczególną uwagę zasługują Léon Millot, Maréchal Foch i Regent.
Winnica SŁOŃCE I WIATR to blisko dwa hektary uprawy winorośli, na którą składają się trzy oddzielne parcele usytuowane kilkanaście kilometrów na pn-zach od Krakowa. Najstarsza z nich, położona w Smardzowicach, granicząca z Ojcowskim Parkiem Narodowym została założona w 2011 r. Na powierzchni ok. 40 arów uprawiane są odmiany Solaris i Seyval Blanc na wina białe oraz Rondo, Regent i Leon Millot na czerwone.
Winnica założona w 2007 roku w pobliżu miejsca, gdzie była winnica prowadzona przez dwór Chrząstowskich herbu „Zadora”, właścicieli wsi Szczepanowice,aż do początku XX w. Odmiany winorośli, które są przez nas testowane pod względem przydatności w tych warunkach uprawy: łączna ilość krzewów winorośli 2000 szt:
na wina białe: Johanniter, Solaris, Phoenix, Merzling, Helios, Ortega, Orion;
na wina różowe i czerwone: Regent, Rondo, Dornfelder,Pinot-Noire.
W Winnicy Chodorowa dbamy o najwyższą, jakość naszych win. Wina powstają ze szczepów Rondo, Regent, Jutrzenka, Solaris, Hibernal, Johanniter, Bianca, Muscat, Seyval Blanc, a wszystkie grona zbierane są ręcznie.
Nasza winnica została założona wiosną 2013 roku na pięknym południowo – zachodnim stoku w Janowicach koło Tarnowa. Odpowiednie warunki klimatyczne pozwalają na uprawę odmian winorośli klasycznej – vitis vinifera (Pinot Noir, Pinot Noir Précoce, Chardonnay, Siegerrebe, Auxerrois), jak i odmian hybrydowych (Rondo, Regent, Solaris, Johanniter, Seyval Blanc), a niezwykłe położenie winnicy i zapierający dech w piersiach widok na Dolinę Dunajca sprawia, że uchodzi ona za jedną z najpiękniejszych winnic w Polsce.
Winnica Koniusza – to rodzinna winnica założona w roku 2006. Położona jest w Małopolsce na płaskowyżu proszowickim, tylko 25km na północny – wschód od Krakowa. Nasza Winnica produkuje wina białe oraz czerwone.
Pierwsze nasadzenia w winnicy Kresy miały miejsce w kwietniu 2007 roku. Później, sukcesywnie odmiany, które nie sprawdziły się w tym trudnym klimacie (413 m n. p. m) były usuwane i zastępowane bardziej odpornymi. W tej chwili owocująca winnica o powierzchni 34 arów, to pięć głównych odmian: Solaris, Regent, Rondo, Seyval Blanc i Cabernet Cortis, a w mniejszej ilości: Marechal Foch i Leon Millot,. W tym roku winnica została powiększona do powierzchni 1,5 ha. Został powiększony areał odmian już sprawdzonych i dosadzone trzy nowe: Johanniter, Hibernal i Monarch. W najbliższym czasie właściciele planują powiększenie winnicy do 3 hektarów.
Winnica została założona w 2009 roku. Ulokowana jest na wysokoście około 450 m.n.p.m. na stoku południowo-zachodniej ekspozycji. Obecnie powierzchnia winnicy zajmuje prawie 1ha. Docelowo mają być 3ha. W winnicy uprawiane jest po 50% odmian białych i czerwonych. Produkujemy wina białe, różowe i czerwone, głównie wytrawne. 30% produkcji to wina półwytrawne. Odmiany: Solaris, Bianca, Marechal Foch, Rosler, Rondo, Saint Pepin.
Winnicę MANRU założyłem w 2010 r. na południowym stoku Zagórza w Kąśnej Dolnej. Uprawiam winorośl na wina białe – Seyval Blanc, Muskat, Solaris, czerowne – Rondo, Regent, Salome, Marechal Foch i Leon Millot oraz kilkanaście odmian deserowych.
Nasza winnica powstała w roku w 2005 i nazwaliśmy ją „Nowizny” od przysiółka w którym mieszkamy oznaczającego coś nowego, wcześniej niewykonywalnego, pierwszyznę.
Nasza winnica znajduje się w Smardzowicach, gmina Skała. Smardzowice to piękna wieś położona w otulinie Ojcowskiego Parku Narodowego. Siedlisko winnicy jest bardzo korzystne, wszędzie są łagodne stoki oraz doskonała gleba, a bliskość Jury Krakowsko – Częstochowskiej sprawia, że krzewy winorośli rosną bezpośrednio na skałach wapiennych. Specyficzny mikroklimat okolicy wpływa korzystnie na jakość i aromat winogron. Oferowane przez Nas wina są pełne. Dużo w nich owocowych nut bzu, czarnej porzeczki, jagód, wiśni a nawet wyczuwalna jest nuta tytoniu.
Winnica Dąbrówka położona jest w miejscowości Dąbrówka Szczepanowska na skraju Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Zachodnio Karpackiego w Gminie Pleśna, zaledwie 5 km od Tarnowa. Winiarska przygoda zaczęła się w roku 2010. Dominującymi odmianami są: Solaris, Johanniter, Rondo, Regent i Monarch.
Winnica Amonit położona jest na Jurze Krakowskiej, w miejscowości Cianowice – oddalonej 13 km na północ od Krakowa. Pierwsze krzewy winorośli posadziliśmy w roku 2008. Uprawiane odmiany: Odmiany główne: Johanniter, Regent, Solaris. Eksperymentalnie: Acolon, Bianca, Chardonnay, Dornfelder, Dunaj, Kerner, Muscat Ottonel, Müller Thurgau, Oporto, Phoenix, Pinot Blanc, Pinot Gris, Pinot Noir, Riesling, Rondo, Saint Laurent, Seyval Blanc, Sibera, Sigerrebe, Traminer, Villard Blanc, Zweigelt. Odmiany deserowe: Biełyj Kokł, Dienał, King Ruby, Kodrianka, Muscat Bleu, Nero, Padarok Zaporożu, Palatina, Regina, Timur.
Winnica Zalipie położona jest 18 km od Krakowa w miejscowości Łososkowice (gmina Kocmyrzów). Pierwsze nasadzenia miały miejsce w 2008 roku. Obecnie powierzchnia zajmuje 0,5 ha. Uprawiane odmiany winorośli to: regent, dornfelder, marechal foch, leon millot, solaris, seyval blanc, sibera.
Winnica została założona w 2007 r. i zajmuje powierzchnię 30 arów. Obecnie jest około 1000 krzaków winorośli. Winnica nastawiona jest na produkcję niedużej ilości wina (ok. 700 l), ale wina wysokiej jakości. W 2010 r. odmiana Iza dała wspaniałe wino niskoprocentowe (ok 3-4% alkoholu), które niczym nie odbiegało od pitego w Austrii sturm wine. Wiodącymi odmianami dla win białych jest Bianca, Seival Blanc, Muskat, dla win czerwonych Regent, a dla win deserowych Agat Doński, Iza.
Winnica powstała w 2008 r. Produkują wina białe: Arizon, Riesling, Muscaris oraz wina czerwone : Regent, Monarch, Cabernet, Corpis.
Tadeusz Kłęk Winnica Pańskie Pole
600 944 912 proted@onet.eu
Śmigno 16c, 33-140 Lisia Góra
Winnica Piwnice Antoniego
Historia winnicy sięga lat 80-tych ubiegłego wieku, kiedy to zostały zasadzone przez Antoniego Marcinka pierwsze krzewy winorosli Schueler, Krystaly i Ontario. Obecnie winnica zajmuje obszar 30 arów. Nasadzonych jest około 1200 krzewów. Odmiany deserowe białe: Arkadia, Krystaly, Muskat Odeski, Wostorg i Refren. Odmiany deserowe czerwone:Schuyler, Agat Doński, Kodrianka i Arocznyj. W sumie odmian deserowych jest ok. 200 krzewów. Białe wina robimy ze szczepów: Seyval Blanc, Solaris, Johanniter, Muskat Ottonel, Aurora, Bianca, Jutrzenka i Ontario. Szczepy na wina czerwone: Cabernet Cortis, Cascada, monarch, Regent i Rondo.
Posadzona w 2011 roku plantacja o powierzchni 0,8 hektara znajduje się na wyniosłym południowym zboczu wznoszącym się ponad 100 metrów ponad płynącą poniżej rzeką. W winnicy uprawia się dość szeroki asortyment odmian winorośli, jak seyval blanc, jutrzenka, hiberna, pinot gris i traminer na wina białe, oraz regent, rondo, monarch, cabernet cortis, pinot noir i zweigelt na wina czerwone.
W ofercie swojej posiadam też inne odmiany winorośli zarówno przerobowej, ogólnoużytkowej jak i deserowej. Odmiany deserowe pochodzą z Niemiec, Szwajcarii, Ukrainy i Rosji. Posiadam własne mateczniki, które z roku na rok są powiększane o nowe nasadzenia.
Uprawiamy kilka rodzajów winogron na wino czerwone i wino białe. Nasze głowne odmiany czerwone to m. in.
stare francusko-amerykańskie hybrydy międzygatunkowe Leon Millot i Marechel Foch, oraz niemiecki Regent będący odmianą dobrze się sprawdzającą w polskim klimacie. Na wino białe przeznaczone są francuski Seyval Blanc i obiecująca odmiana niemiacka Solaris. Pozostałe odmiany to: Swenson Red, Jutrzenka, Kristaly.
W nowej winnicy, położonej na ciepłym zboczu uprawia się dość szeroki zestaw szczepów (m.in. regent, rondo, cabernet cortis i marechal foch na wina czerwone, oraz seyval blanc, johanniter, bianca, muskat i pinot gris na wina białe). Poza konwencjonalnymi winami białymi, różowymi i czerwonymi od paru lat powstają tu udane wina musujące, a także długo macerowane wina białe (tzw. „wina pomarańczowe”), wyrabiane tradycyjną metodą gruzińską. W tym roku gospodarstwo rozpoczyna zarejestrowaną komercyjną produkcję win i cydrów.
Winnica została założona w 2000 roku na pow. 0,15 ha, pięknie rodzi, wydając aromatyczne i wyjątkowo smaczne winogrona. Uprawiane odmiany: Refren (biała), Alden (fioletoworóżowe owoce), Chrupka Różowa (owoce ciemnoróżowe), Rondo (granatowe), Regend (czarna), Solaris i Pfeniks (czarne) charakteryzują się delikatnym, grubym miąższem i wyjątkowo delikatnym smakiem.
Zasadzona w 2006 roku plantacja o powierzchni 0,3 hektara zajmuje środkową część zbocza wznoszącego się ponad doliną niewielkiej rzeki Garliczki. Najważniejsze spośród uprawianych tu szczepów, to seyval blanc, jutrzenka i bianca na wina białe oraz rondo i dornfelder na wina czerwone.
Katarzyna Hamela Winnica nad Dobrą Wodą
609 646 122 khamela@inetia.pl
Garlica Duchowna 56, 32-087 Zielonki
Winnica Demeter
Winnica Demeter należąca do Weroniki i Wiktora Zagórskich została założona w 2007 roku i dzisiaj zajmuje areał niemal jednego hektara. Znajduje się ona na terenie Gromnika, na południowy zachód od centrum miejscowości. Uprawa jest zlokalizowana w szczytowej partii wyniosłego wzniesienia, na łagodnym południowym stoku, około 370–380 metrów n.p.m. Najważniejsze uprawiane odmiany winorośli, to solaris, johanniter i muscaris na wina białe oraz regent i cabernet carol na wina czerwone. Szczepy te dobrze radzą sobie w tutejszych warunkach i regularnie dają bardzo dobrej jakości wina.
Należąca do Joanny i Piotra Zagórskich Winnica Kuźnia została założona wiosną 2008 roku i zajmuje powierzchnię około 0,5 hektara. Podstawowe uprawiane szczepy na wina białe, to solaris i johanniter, a na wina czerwone – bolero, monarch i cabernet carol. Obok nich znajduje się tu także niewielka, doświadczalna plantacja odmian deserowych, w której posadzono kilkanaście nowych selekcji.
Piotr Zagórski Winnica Kuźnia
501 279 131 kuznia_zagorscy@vp.pl
ul. Narutowicza 8, 33-180 Gromnik
Winnica Akaria
I winnica w Małopolsce powstała w 2002 r, w ofercie posiadają wina białe, różowe i czerwone. Jeden z organizatorów Święta wina w Gromniku, Międzynarodowego święta w Tuchowie oraz należy do Małpolskiego Stowarzyszenia Winiarskiego.
Powstała w 2004 roku. Około 600 krzewów winorośli posadzonych jakby na przekór lokalnej sadowniczej tradycji.
Rondo, Regent, Bolero, dwa czarne muscaty, Krystaly, Solaris i kilka rodzaji białych muscatów, to odmiany winorośli, z których próbuje się wytwarzać wino. Winnica położona jest w miejscowości Jazowsko (Gmina Łącko) nieopodal malowniczego przełomu rzeki Dunajec. Najprawdopodobniej jest to najbardziej wysunięta na południe winnica w Małopolsce.
Winnica działa od 2004r. Większość posadzonych odmian to te na wina białe, dlatego proponujemy ich większy wybór, między innymi: mineralna Sibera, aromatyczny Muskat, czy jasielska Jutrzenka. Dla tych, którzy uważaja, że wino koniecznie musi być czerwone, uprawiamy Rondo, Regenta i Cabernet Cortis. Dla miłośników słodyczy powstaje wino likierowe.
Założona została w 2009 roku. Na gliniasto-ilastych glebach uprawia się następujące odmiany: regent, rondo, seyval blanc, johanniter, hibernal, solaris. Sztukówka nie oznacza, że cokolwiek się tu przy winach „sztukuje”, wręcz przeciwnie – wina wypadają bardzo dobrze stylistycznie, a „Sztukówka” to po prostu nazwa wzgórza, na którym znajduje się winnica. Noszą one „imiona” i grafiki tradycyjnych, często zapomnianych, instrumentów ludowych (np. „bazuna”, „suka”, „maryna”, „lira korbowa”).
Winnica Golesz została założona w 1982 roku. Ze starszych odmian, pozytywnie zdała egzamin min. odmiana francuska Seyval Blanc. Odpornością na choroby grzybowe odmianie Seyval Blanc nie ustępują węgierska Bianca i niemiecka Sibera. Ścisłą czołówkę do wyrobu białego wina uzupełniają ukraiński Muskat Odeski i niemiecka odmiana Hibernal. W grupie odmian na czerwone wino, jak dotychczas najlepiej zdały egzamin niemiecke odmiany Rondo i Regent oraz amerykański Frontenac i Heridan.
Z szerokiej grupy odmian, które są jeszcze testowane w winnicy Golesz, jako najbardziej obiecujące należy wymienić – na wina białe: La Crescent, Saint Pepin, Praire Star, Adalmiinę oraz na czerwone wina: Saint Croix i Sabrevois.
Utworzona w 2001 roku, Od 2013 roku winnica prowadzi sprzedaż jakościowych win gronowych. Większość produkowanych win to wina wytrawne, W sprzedaży dostępne są wina z rocznika 2012. W winnicy uprawiane są następujące odmiany winorośli: Jutrzenka, Aurora, Ortega, Muskat, Seyval Blanc, Johanniter, Siegerrebe, Solaris oraz Rondo, Regent, Cabernet Dorsa i Cabernet Cortis.
Posadzona w 2006 r W winnicy uprawia się 5 odmian winorośli. Są to Bianca, Seyval Blanc, Hibernal, Rondo i Regent. Ta ilość odmian pozwala na tworzenie różnych wariacji win: kupaże, wina musujące, wina likierowe, czy różowe.
Pierwsze małe, kilkuarowe winnice rodzinne powstały w 2006 roku w pobliżu Jasła (w miejscowościach Sobniów i Dębowiec). Z odmian czerwonych uprawia się tu: Rondo, Cabernet Dorsa, Leon Millot. Z białych: Seyval Blanc, Solaris, Muscaris, Siegerrebe, Bianca, Hibernal, Johanniter. Jest też kilka odmian deserowych.
